Expositie ‘Verbeelde vrijheid. Schilderen en schuilen op Caspershuus‘ in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten van 22 maart – 9 mei 2025
In het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten is van 22 maart tot 9 mei de expositie ‘Verbeelde vrijheid. Schuilen en schilderen op Caspershuus’ te bezoeken. Te zien zijn werken van Han Hoogenkamp, Bernard Nusselder, Piet te Lintum en Jouke Schaap die tijdens en na de oorlog op de boerderij Caspershuus in De Heurne zijn gemaakt. De expositie geeft in woord en beeld een inkijk in vooral de laatste oorlogsjaren. Naast geschilderde gevels van de boerderij omvat de tentoonstelling getekende portretten en foto’s van onderduikers, ondergedoken in Aalten en Dinxperlo.
Vooral de verhalen achter de afbeeldingen, die opgenomen zijn in het boekje bij de expositie zijn soms schokkend. Het waren gevaarlijke tijden voor het gezin van Jan en Hanna Nusselder-Westerveld, dat probeerde het boerenbedrijf zo gewoon mogelijk te runnen, terwijl het zelf onderduikers en vluchtelingen in huis had. Vader en zoon Gerrit Nusselder zaten zelf ook ondergedoken op hun eigen boerderij.
In het expositieboekje komen ter sprake het plaatselijk verzet en de vóór- en nageschiedenis van de razzia in Dinxperlo op 16 oktober 1944. Recent gevonden informatie over het verblijf van onderduiker-tekenaar Jouke Schaap werpt nieuw licht op deze razzia. De vlucht in maart 1945 van vluchteling-schilder Han Hoogenkamp tekent de wanhopige omstandigheden in de grensstreek vóór de bevrijding. De dagboeken van de toen 17 jarige Bernard Nusselder (’44-’45) en van Han Hoogenkamp (einde maart ’45) zijn in het boekje veelzeggende ego-documenten.
De tentoonstelling in de Marktkamer zal worden geopend op zaterdag 22 maart 2025.
De expositie en het boekje is mede mogelijk gemaakt door: VFonds, VSB Fonds, Gemeente Aalten, Oudheidkundige Werkgemeenschap ADW en Stichting Familiebezit Nusselder.
Op zondagmiddag 6 april 2025 verzorgt Hans Nusselder Jzn. in het Museum een lezing over het thema ‘Goede rotsen. Achterhoeks verzet in een Europees sjabloon’. Hans is een kleinzoon van Jan en Hanna Nusselder-Westerveld.
De aquarellen en tekeningen bij de tentoonstelling ‘Verbeelde Vrijheid. Schuilen en schilderen op Caspershuus’ waren niet mogelijk geweest zonder de inzet van Jan en Hanna Nusselder-Westerveld. Hun rol in de oorlogsjaren, als die van vele anderen, heeft er voor gezorgd dat de levens van velen zijn gered. Hun opstelling is een vorm van niet gewapend verzet tegen de bezetter geweest. Wat waren de kenmerken van individuen, families en lokale gemeenschappen in dat verzet tegen de nazi’s?
Hans verwerkt familiehistorische gebeurtenissen in de lezing. Het thema is ontleend aan de tentoongestelde kopergravure van Han Hoogenkamp, ‘De vrouw en de draak’.
Vanaf 1 november tot 1 april 2025 heeft de gemeente Aalten Caspershuus gehuurd en kunnen er mensen uit Oekraïne verblijven.
Terugblik op 2024
We beginnen met een prachtige dag begin maart: een tuinwerkdag waarbij de voortuin en de borders onder handen werden genomen. Het was mooi weer en een stralend blauwe lucht. Een goed begin dus!
In de klusweek in augustus was er ook weer veel te doen, vooral buiten
In november is er een nieuw hek geplaatst en kwamen er mooie gordijnen voor de enddeur
Naast allerlei werkzaamheden waren er ook veel gasten die in het afgelopen jaar op een andere manier gebruik maakten van de boerderij, de trekkershutten en de camping. Veel weekenden en vakantieweken was de boerderij bezet. Een aantal Eritrese gezinnen voelt zich inmiddels ook helemaal thuis op Caspershuus.
En de musici van ‘muziek aan bed’ heeft de deel als oefenruimte goed kunnen gebruiken.
Terugblik op 2023
Ook in 2023 jaar hebben veel gasten en familieleden weer fijne dagen doorgebracht op Caspershuus, in het huis of op de camping. Maar er wordt niet alleen uitgerust, feest of vakantie gevierd, maar ook hard gewerkt. Menigeen komt er met flinke spierpijn vandaan!
Al stond het afgelopen jaar niet zo’n grote en spectaculaire dakrenovatie als in 2022 op onze klus-agenda, toch is in en om het huis weer veel gebeurd. Letterlijk en figuurlijk was het hoogtepunt in 2023: de sloop van de oude schoorsteen. Wel jammer, maar vanwege de veiligheid was het niet verantwoord om hem te laten staan en hij werd niet meer gebruikt.
Hieronder is een beetje te zien hoe dat gebeurde.
En verder zijn weer allerlei andere werkzaamheden in en rondom het huis gedaan. Ook op de achtergrond gebeurt er veel om onze mooie boerderij zo goed mogelijk beschikbaar te houden.
We hopen dat in 2024 weer veel mensen gebruik zullen maken van alles wat deze mooie plek te bieden heeft!
Terugblik op 2022
Het was op Caspershuus in allerlei opzichten een veelbewogen jaar. We kijken er graag nog even op terug. Gelukkig hadden we in 2022 bijna geen last meer van corona-beperkingen. Uitgestelde feestjes, familie weekenden en bijeenkomsten van de jaren daarvoor werden ruimschoots ingehaald.
In februari vroeg de gemeente Aalten of Caspershuus tot begin april beschikbaar zou kunnen zijn voor vluchtelingen uit Oekraïne. Natuurlijk stemden we toe en gedurende enkele weken was een aantal mensen uit Oekraïne erg blij met onderdak en ondersteuning in Caspershuus.
In juni vierden we als familie met een uitgebreid familieweekend dat de Stichting Familiebezit Caspershuus 50 jaar geleden is opgericht. Er was mooie muziek, tijd voor ontmoeting en gesprek, lekker eten en een ‘uutvluchthökske’ op zolder. Tijdens dat weekend werden ook de eerste exemplaren van het boekje “Hanna’s Paasontbijt’, geschreven door één van Hanna’s kleinkinderen, Hans Jzn., uitgereikt aan oom Bernard en tante Rietje. https://www.de-band.nl/nieuws/cultuur/423732/boekpresentatie-hannas-paasontbijt
In augustus werd er een megaklus opgepakt: vernieuwing van het schuurdak. De boerderij was 14 dagen voor gasten gesloten. Veel familieleden en vrienden daarvan gingen het dak op of verzorgden de catering voor het grote aantal werkers. Een super-klus, en dat ook nog net in de warmste week van het jaar. Hulde aan al die harde werkers voor hun grote inzet!
Naast dat alles waren er ook nog de gebruikelijke andere activiteiten: schoonmaak, tuinwerk, gastenweken, grote en kleine klussen, beheerders- en bestuurstaken. Kortom: het was weer een jaar vol activiteiten in en rond Caspershuus!
Terugblik op 2021
We dachten en hoopten dat we in 2021 minder last zouden hebben van corona. Helaas was dat maar ten dele waar. Ook in het afgelopen jaar moesten veel gasten hun plannen annuleren en kon er slechts door enkele groepen gebruik gemaakt worden van Caspershuus. De trekkershutten en de camping trokken wel extra bezoekers. Dat betekende dat er door de familie weer veel geklust kon worden in en rondom de boerderij. Binnen zijn er muren geïsoleerd en gesausd en in enkele slaapkamers zijn nieuwe vloeren gelegd. Op het erf is ook hard gewerkt. Aan de zijkant van het huis zijn bomen en planten gepoot en gezaaid en de borders bij de ruïne zijn opnieuw ingeplant. Het terras met verhoogd podium nadert zijn voltooiing.
Hieronder zijn nog enkele nieuwsfeiten uit 2021:
Tweede hut geopend
Op 1 april is de tweede hut op de camping achter de schuur geopend. Voor meer informatie: zie bij ’trekkershutten’.
Boomplantdag
Op 13 maart is de boomgaard bemest en zijn er nieuwe bomen gezet. Ook zijn er nieuwe boompjes/struiken voor een Gelderse Haag rondom de boomgaard aangeplant.
Caspershuus in het nieuwe jaarboek Achterhoek & Liemers
Op vrijdag 19 februari is in Bredevoort het nieuwe jaarboek Achterhoek & Liemers van het Gelders Genootschap gepresenteerd. In het jaarboek worden historische interieurs in Oost-Gelderland besproken. Er staan prachtige foto’s in van particuliere woonhuizen, boerderijen, café’s en winkels. Ook de keuken van Caspershuus wordt erin getoond en het tegeltableau van de schouw siert zelfs de buitenkant van het boek. De presentatie van het boek vond plaats in de koppelkerk en was online te volgen. Met onderstaande link is deze presentatie nog te zien: https://koppelkerk.nl/agenda/2021/02/19/-historische-interieurs-in-de-achterhoek-terugkijken/
